Ғалымдар дене салмағының адамның жеке басына қалай әсер ететінін анықтады
Ғалымдар дене салмағының адамның жеке басына қалай әсер ететінін анықтады, - деп хабарлайды Arbat.media.
Эстониядағы Тарту университетінің психологтары тұлғаның қасиеттері мен дене салмағының уақыт бойынша байланысын зерттейтін ауқымды зерттеудің нәтижесін қорытындылады. Мақала Journal of Personality (JOP) ғылыми журналында жарияланлы.
Тұлға қасиеттері дегеніміз - адамның әр түрлі жағдайда мінез-құлқына, ынтасына, ойына, эмоциясына әсер ететін психологиялық сипаттамалар. Олар салыстырмалы түрде тұрақты және дәйекті, бұл мамандарға адамның жеке ерекшеліктерін жіктеуге және сипаттауға мүмкіндік береді. Тұлғаның ең кең таралған тұжырымдамасы - Үлкен бестік моделі. Ол адамдардың бес негізгі қасиеті бар екенін көрсетеді: невротизм, экстраверсия, тәжірибеге ашықтық, ақкөңілділік және ұқыптылық.
Зерттеу авторлары осы саладағы алдыңғы зерттеулер дене салмағының индексі (BMI) мен жеке тұлға арасындағы байланыстың сипатын нақтыламағанын атап өтті. Дене салмағы тұлғаға әсер ете ме, әлде дене салмағына тұлғалық қасиеттер әсер ете ме? Бұл екеуіне де әсер ететін басқа фактор болуы мүмкін бе?
Мұны білу үшін олар Америка Құрама Штаттарындағы Висконсин орта мектебінің түлектері туралы ондаған жылдар бойы ақпарат жинаған басқа зерттеу деректерін талдады.
Нәтижелер жеке қасиеттер мен бір уақытта өлшенген BMI арасындағы өте әлсіз байланысты көрсетті. Сонымен қатар, белгілі бір уақыт кезеңіндегі жеке қасиеттер болашақ BMI мәндерімен сәйкес келмеді. Статистикалық модель жеке тұлға сауалнамасының элементтеріне жауаптарды пайдалана отырып, болашақ BMI мәндерін болжай алса да, ол тұлғалық қасиеттердің өлшемдерімен ешқандай байланыс таппады.
Дегенмен, ғалымдар BMI болашақта тұлғалық қасиеттердегі болашақ өзгерістерді болжай алатынын анықтады. Осылайша, индексі төмен адамдар (өз бойына сәйкес салмағы аз) жоғары BMI бар адамдармен салыстырғанда, орта есеппен ұқыпты және жуас болды.
Ұқыптылық – ұйымшылдыққа, жауапкершілікке, мақсатқа жетуге және сенімділікке бейімділікпен сипатталатын, көбінесе өз іс-әрекетінде және жұмысында ұқыптылықпен, мұқияттылықпен және егжей-тегжейлі бағытпен байланыстыратын тұлғалық қасиет. Ал ашық мінез - бұл адамның ынтымақтасуға, мейірімділікке, жанашырлыққа және жалпы жағымды болуға бейімділігін көрсететін тұлғалық қасиет.
«Тұтастай алғанда, біз дене салмағының индексінің келісімділікпен, ұқыптылықпен және жеке тұлғаның бірнеше қасиеттерімен жеке қарым-қатынасы бар екенін анықтадық, сондай-ақ ересектердің үлкен үлгісінде 7-ден 11 жасқа дейінгі уақыт аралықтарында осы қасиеттердегі өзгерісті болжадық», - деп қорытындылады зерттеу авторлары.