Коммуналдық қызмет тарифі неге өсті?
Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу комитеті төрағасының орынбасары Мирас Зеріпбаев коммуналдық желілерді жаңарту жұмыстары, сондай-ақ коммуналдық қызметтер тарифтерінің өзгеруі туралы айтты, - деп хабарлайды Arbat.media.
Бұл туралы Kazinform агенттігі сұхбат ұсынған екен.
— Мирас Мақсетұлы, Қазақстандағы коммуналдық кәсіпорындардың негізгі мәселелері, сондай-ақ инфрақұрылымның жай-күйі туралы айтып өтсеңіз.
— Қазақстандықтарды жылу, электр, су және басқа да коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету үшін бүкіл ел бойынша тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымының қазіргі жағдайы жаңартуды қажет етеді. Сонымен қатар, саладан білікті мамандардың кетуі байқалады, олардың жалақысы экономиканың басқа салаларына қарағанда төмен.
Қазіргі уақытта Қазақстанда «Инвестицияға айырбас тарифі» бағдарламасы жүзеге асырылып жатыр, оған сәйкес 2023-2029 жылдарға 61,9 мың шақырым инженерлік желілерді жаңғыртуға шамамен үш триллион теңге инвестиция тарту жоспары бар. Бұл коммуналдық инфрақұрылымның тозуын 20%-ға азайтып, стандартты жағдайға келтіруге мүмкіндік береді.
— 2023 жылы халыққа арналған коммуналдық қызмет тарифтері қаншалықты өзгерді?
— 2023 жылдың қорытындысы бойынша Коммуналдық қызметтерге тарифтердің өзгеруі тұтынушылар мен кәсіпорындар мүдделерінің теңгерімін қамтамасыз етуді ескере отырып, орта есеппен 20-30% -ды құрады. Бұл ретте халықтың осал топтары тұрғын үй көмегі тетігі есебінен тарифтердің өзгеруінен қорғалған (әкімдіктер коммуналдық шығыстардың бір бөлігін өтейді).
— Тарифтер ненің есебінен ұлғайтылды? Яғни, 2023 жылы коммуналдық қызметтердің қандай шығындары өсті, тарифтердің өсуі не үшін қажет болды?
— 2023 жылы 5,8 мың шақырым инженерлік желілер жөнделді, оған 267 миллиард теңге қажет болды. Бұл шаралар желілердің тозуын орта есеппен 3,2%-ға азайтуға мүмкіндік берді. Сондай-ақ, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласы қызметкерлерінің жалақысы орташа есеппен 135 мың теңгеден 200-300 мың теңгеге дейін көтерілді, яғни жалақы 50-100 пайызға өсті.
— Мұндай жұмыстар 2024 жылы жоспарланған ба?
— 2024 жылға қарай 6,5 мың шақырым инженерлік желілерді жаңғыртуға шамамен 336 миллиард теңге инвестиция тарту жоспарланған. Бұл шаралар тұтынушыларды сапалы мемлекеттік қызметтермен қамтамасыз ету үшін инфрақұрылымның тозуын 3%-ға азайтады. Сондай-ақ иесіз инженерлік желілер табиғи монополия субъектілерінің басқаруына беріледі, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық қызметкерлерінің еңбекақысы орташа салалық деңгейге индекстеледі.
— Сонда тарифтер тағы көтеріле ме?
— Бұл жерде мен табиғи монополиялар субъектілері көрсетілетін қызметтердің тиімділігі мен сапасын арттыруды ынталандыратын, тиісінше табиғи монополиялар салаларының инвестициялық тартымдылығын арттыратын тарифтік реттеудің жетілдірілген әдістеріне көшетінін түсіндіргім келеді. Ал тарифке қысымды төмендету мақсатында қазіргі уақытта «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ арқылы жеңілдетілген пайыздық мөлшерлемемен ұзақ мерзімді қарыз қаражатын, сондай-ақ меншік иелерінің қаражатын тарту арқылы тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласын қаржыландырудың баламалы тетіктері әзірленіп жатыр.
— Қазақстандағы тарифтердің инфляцияға әсеріне талдау жүргізіле ме?
— Әрине, біз реттелетін коммуналдық қызметтер тарифтерінен инфляцияға шекті салымды бағалауды жүргіземіз. Реттелетін қызметтер тарифтерінен инфляцияға жиынтық үлес коммуналдық сектордың инфрақұрылымдық қажеттіліктері мен түпкі тұтынушылар үшін жыл сайынғы тарифтерді негізді өзгерту бойынша тұтынушылар мүдделері арасындағы мүдделер теңгерімін ескере отырып қамтамасыз етіледі. 2023 жылдың қорытындысы бойынша тарифтер инфляцияға 1,08 пайыздық тармаққа әсер етті.